Σπίλοι ονομάζονται επιστημονικά οι ελιές που υπάρχουν σε διάφορα σημεία του σώματος και αποτελούν την κλινική εκδήλωση καλοήθους πολλαπλασιασμού κυττάρων που ενυπάρχουν φυσιολογικά στο δέρμα μας. Μπορεί να υπάρχουν εκ γενετής στο δέρμα ή να αναπτυχθούν αργότερα. Εντοπίζονται συνηθέστερα σε περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο, όπως το πρόσωπο, ο κορμός, τα χέρια και τα πόδια.
Οι σπίλοι αποτελούν καλοήθη πολλαπλασιασμό των μελανοκυττάρων, τα οποία παράγουν τη μελανίνη, γεγονός που εξηγεί το συχνά καφέ ή μαύρο χρώμα τους. Οι ελιές διακρίνονται σε διάφορες υποκατηγορίες, μεταξύ των οποίων κάποιες είναι αβλαβείς κι άλλες μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο του δέρματος, το κακόηθες μελάνωμα.

– Ποια είναι τα αίτιά τους;
Οι αιτιολογικοί παράγοντες εμφάνισης σπίλων ποικίλλουν. Άλλοτε προκύπτουν από τη συνεχή έκθεση στον ήλιο, άλλες φορές είναι απόρροια γενετικής προδιάθεσης και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου η αντίδραση του δέρματος απέναντι σε κάποια φάρμακα πυροδοτεί την εμφάνιση σπίλων. Επιπλέον, μπορεί να αναπτυχθούν σκουρόχρωμα στίγματα στο δέρμα, λόγω ορμονικών διαταραχών, κατά τη διάρκεια της εφηβείας ή της εγκυμοσύνης.

– Πότε χρειάζονται προσοχή;
Όταν αλλάζει το μέγεθος του σπίλου ή παρουσιάζεται νέος, υπερβολικά διογκωμένος, μπορεί να προκαλέσει κνησμό. Ελιές που επιφέρουν κνησμό, προκαλούν πόνο χωρίς προφανή λόγο ή αναπτύσσονται απρόσμενα, χρειάζεται να ελεγχθούν εγκαίρως. Γενικά, οι αλλαγές σε έναν σπίλο δεν προμηνύουν κάτι θετικό. Η μεγαλύτερη ένδειξη εξέλιξης ενός σπίλου σε μελάνωμα αποτελεί η μεταβολή των χαρακτηριστικών του, όσον αφορά στο μέγεθος, στο σχήμα ή/και στο χρώμα. Ταυτόχρονα, όταν οι δύο πλευρές του σπίλου δεν ταιριάζουν σε μέγεθος ή σχήμα, επειδή τα κύτταρα στη μία πλευρά του αναπτύσσονται ταχύτερα από τα κύτταρα στην άλλη, δείχνουν ότι το άτομο χρειάζεται τη συμβουλή του ιατρού. Παράλληλα, τα οδοντωτά όρια ενός σπίλου μπορεί να συνδέονται με την απροσδόκητη κυτταρική ανάπτυξη καρκίνου του δέρματος. Σε περιπτώσεις, μάλιστα, κατά τις οποίες το χρώμα του σπίλου δε χαρακτηρίζεται από ομοιομορφία σε όλη την έκταση του κι αντιθέτως παρουσιάζει διχρωμία ή ποικιλία χρωμάτων, τότε ενδέχεται να είναι καρκινικός. Ένας φυσιολογικός σπίλος έχει διάμετρο περίπου 6 χιλιοστά. Σπίλοι που ξεπερνούν σε διάμετρο τα 7 ή 8 χιλιοστά μπορεί να αποτελούν αιτία κακοήθειας. Παράλληλα, σπίλοι οι οποίοι προκαλούν εκροή αίματος ή παρουσιάζουν φλεγμονή με οίδημα, χρειάζεται να ελεγχθούν αμέσως από ιατρό.

– Πότε πρέπει να ελέγχονται;
Ο επιστημονικός έλεγχος των σπίλων πρέπει να γίνεται με χαρτογράφηση μία φορά το χρόνο για τα παιδιά και τους ενήλικες. Στην Tzouma Clinic διαθέτουμε το πιο εξελιγμένο σύστημα χαρτογράφησης των σπίλων, το Fotofinder. Με τη χρήση ιατρικής κάμερας κάνουμε λήψη φωτογραφιών υπερυψηλής ανάλυσης (ψηφιακή δερματοσκόπηση). Επιπλέον, με τη συνολική φωτογράφιση του σώματος οι σπίλοι χαρτογραφούνται και εντοπίζονται με ακρίβεια στις επαναληπτικές εξετάσεις.

– Πώς γίνεται η χαρτογράφηση σπίλων;
Αρχικά με τη βοήθεια ειδικής φωτογραφικής κάμερας γίνεται ο χάρτης του σώματος με όλους τους σπίλους του σώματος να απεικονίζονται στην ακριβή τους θέση. Στην συνέχεια με τη χρήση ειδικού δερματοσκοπίου υπερυψηλής ανάλυσης λαμβάνονται δερματοσκοπικές εικόνες για κάθε σπίλο ξεχωριστά. Οι δερματοσκοπικές εικόνες συνδέονται με τον σπίλο που αντιστοιχούν πάνω στον χάρτη του σώματος, κάτι που καθιστά την αναγνώριση και την παρακολούθηση των βλαβών εύκολη και αποτελεσματική. Κατά τις ετήσιες επισκέψεις συγκρίνονται οι αρχικές με τις επαναληπτικές φωτογραφίες και έτσι εντοπίζεται η παραμικρή διαφοροποίηση και πιθανή εμφάνιση δερματικού καρκίνου σε πρώιμο στάδιο. Ωστόσο η χειρουργική αφαίρεση των υπόπτων για κακοήθεια σπίλων, είναι ο μόνος τρόπος που μειώνει ουσιαστικά τον κίνδυνο αναπτύξεως μελανώματος.